Jak grać w szachy? Poradnik dla początkujących.

Gdy samodzielnie uczymy się jak grać w szachy, trudno zauważyć błędy, które popełniamy, a które w efekcie prowadzą do przegranej partii. Ten poradnik pokrótce wyjaśni Ci, jak zacząć przygodę z szachami, jak grać dobrze, a co najważniejsze - jak wygrać partię.

Zgodzisz się ze mną, że gra w szachy dla osoby początkującej może wydać się bardzo skomplikowana.

Kiedy siadamy pierwszy raz do szachownicy, mamy przed sobą drewniane figurki, które nic nam nie mówią. Wiemy jedynie tyle, że każda z nich porusza się w inny sposób. 

Ale to przecież nie problem.

Z łatwością uczymy się ruchów poszczególnych figur w szachach.

Kiedy wiemy już jak grać w szachy: jak porusza się Goniec, Skoczek i reszta szachowej ferajny, znamy roszadę i podstawowe sposoby jak wygrać w szachy – okazuje się, że to dopiero początek.

Pojawiają się takie elementy jak taktyka, strategia. Słyszymy mnóstwo pojęć, których nie do końca rozumiemy.  Obserwując jak wysoki poziom prezentują inni gracze, nurtuje nas pytanie:

Czy ja się do tego nadaję?

W tym artykule opowiem, jak najlepiej zacząć przygodę z szachami. Rozwieję wątpliwości, które kotłują się w głowie początkującego gracza. Obalę też wszystkie mity, które mogą przeszkodzić Ci nauce gry, w dalszym rozwoju i wygrywaniu kolejnych partii.  

Największe mity szachowe

1. Szachy to gra dla mądrych ludzi.

Przyjęło się, że do szachów nadają się tylko osoby z ponadprzeciętną inteligencją, że normalny człowiek nie pojmie jak grać w szachy.

Tymczasem zasad gry w szachy może nauczyć się każdy. Grając amatorsko, każdy też może dojść do wysokiego poziomu.

Szachy to gra, jak każda inna. Stajesz się lepszy, jeśli regularnie trenujesz. Początkujący gracz powinien po prostu dużo grać – codzienne rozegranie kilku partii sprawi, że nabierzesz podstawowych szachowych instynktów. Tylko poprzez doświadczanie różnych pozycji i problemów na szachownicy, zaczniesz myśleć jak szachista.

To istotne, by wyrobić w sobie szachowe myślenie. Dlatego na początku, gdy zaczynasz dopiero przygodę z królewską grą, powinieneś rozgrywać dużo partii. Najlepiej byłoby, gdybyś robił to pod okiem kogoś bardziej doświadczonego – trenera lub kolegi.

Jeżeli jednak nie masz dostępu do trenera, a żaden z Twoich znajomych nie gra w szachy, nadal nic straconego.

Założyłem internetowy klub szachowy, w którym uczymy się, jak grać lepiej w szachy, a po każdym meczu lub turnieju wspólnie analizujemy swoje partie. Artykuły z analizy pojawiają się również na tym blogu. Zamierzam stworzyć jedyną taką społeczność szachistów, w której pomoc znajdzie każdy początkujący szachista.

Więcej nauczysz się z przegranej gry niż z tej, którą wygrałeś. Zanim staniesz się dobrym szachistą, będziesz musiał przegrać setki partii.

Jose Raul Capablanca

2. Gra w szachy jest trudna.

Chociaż szachy posiadają wiele zawiłości, napisano o nich wiele książek i stale pojawiają się niuanse, których warto się nauczyć, pamiętaj, że:

Szachy nie są trudną grą, jeżeli damy sobie czas na rozwój i popełnianie błędów.

Nie osiągniesz szachowego mistrzostwa w miesiąc. Po kilku rozgrywkach możesz być najlepszy w chińczyka, ale w rozwoju szachowym najważniejsza jest cierpliwość.

Po rozegraniu pierwszych kilkunastu partii warto nauczyć się podstawowej taktyki. Poczytaj o zasadach gry w debiucie oraz końcówkach. Możesz nauczyć się pierwszych otwarć zarówno dla czarnych i białych.

Mimo, że teoria szachowa jest skomplikowana, podstawowa taktyka pozostaje taka sama. Zarówno początkujący gracz, jak i zaawansowany, musi pamiętać o tych samych podstawowych zasadach.

Oto najważniejsze porady, jak grać lepiej w szachy:

• Rozprowadzaj figury i rób roszadę. Dobrze rozpoczynaj partię.
• Po każdym ruchu przeciwnika zastanów się, jaki jest jego plan.
• Zawsze upewniaj się, czy żadna z Twoich figur czy pionów nie jest atakowana.
• Zanim wykonasz ruch, sprawdź, czy nie narazisz się na bicie lub atak przeciwnika.
• Nie wymieniaj lepszych figur za słabsze, np. Wieżę za Skoczka.
• Przed ruchem zastanów się, czy nie można zagrać lepiej.

To jedne z wielu podstawowych zasad, które zaczniesz pojmować automatycznie, grając regularnie w szachy. Na początku warto sobie je spisać i zapamiętać.

Szachy to gra schematów. Arcymistrz szachowy, chociaż posiada olbrzymią wiedzę i doświadczenie, nadal myśli schematami.

Osoba początkująca powinna w pierwszej kolejności poznać schematy debiutowe – kilka pierwszych ruchów, od których będzie zaczynać swoje partie. Istotne jest też, by opanowała schematy matowania dwoma wieżami czy Królem i Wieżą/Hetmanem oraz zagrania taktyczne jak związanie czy widełki.

Jak wygrać w szachy?

Chociaż do wygranej w szachach prowadzi wiele dróg, ciągle można wymienić kilka typowych sposobów na zwycięstwo.

Oto kilka wskazówek jak grać w szachy, żeby wygrać:

• Zdobądź przewagę materialną – już mając jednego pionka na szachownicy więcej, zyskujesz większe szanse na wygraną.
• Szanuj każdą swoją figurę i piona.
• Nie atakuj, jeżeli nie masz wyraźnej przewagi. Nie warto porywać się gwałtownie na figury przeciwnika, jeżeli pozycja na szachownicy jest równa.
• Staraj się zdobywać małe przewagi, rób słabości w pozycji przeciwnika.
• Nie zapominaj o obronie. W pierwszej kolejności zadbaj o bezpieczeństwo swoich bierek. Sprawdź, czy wszystko stoi stabilnie. Niweluj wszystkie groźby przeciwnika. Broń swoje figury, które atakuje.

Graj z przeciwnikami na podobnym poziomie. W szachach online dobierają graczy o podobnym rankingu. Grając z komputerem, nie ustawiaj zbyt wysokiego poziomu.

Trenuj z komputerem

W internecie jest wiele aplikacji i stron, które umożliwiają grę z komputerem. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że możesz dobierać odpowiedni poziom gry.

Zacznij od poziomu pierwszego. Zwiększaj trudność, kiedy będziesz pewny, że obecna nie stanowi już dla Ciebie wyzwania. W ten sposób małymi kroczkami w końcu dojdziesz do najwyższego poziomu!

Na blogu pojawiła się nawet lista najlepszych aplikacji do gry w szachy z komputerem i nie tylko.

Wykonuj lekcje online i zadania taktyczne

Portale szachowe udostępniają często lekcje szachowe, które uczą podstawowych elementów gry, dostosowanych do poziomu ucznia. Warto regularnie wykonywać kolejne lekcje, a w międzyczasie robić również zadania taktyczne.

Szachy to w dużej mierze taktyka. Nie zawsze chodzi o skomplikowane kombinacje ruchów, poświęcenia figur czy widowiskowe zagrania.

Liczy się przede wszystkim prostota. Wykonuj zadania taktyczne, by wyrobić w sobie nawyk znajdowania najlepszych posunięć w danej pozycji i wykorzystywania okazji na szachownicy.

Naśladuj lepszych

Od czasu do czasu zainteresuj się partiami osób, które mają wyższy ranking od Ciebie. Nie muszą to być koniecznie szachowi mistrzowie – obserwuj gry online, w których uczestniczą zawodnicy o wyższym poziomie. Spróbuj analizować i naśladować ich styl gry.

Warto też dołączyć do społeczności szachistów, na forum lub do klubu online. Tutaj znowu polecę Ci nasz klub –  Young Players Poland – w którym wspólnie staramy się grać coraz lepiej.

Oglądaj filmy na YouTube. Znajduje się tam mnóstwo fajnych materiałów, lekcji i analiz. Jeżeli znasz angielski, masz jeszcze większe możliwości, ale spokojnie znajdziesz też filmy w języku polskim! Oglądaj je w wolnym czasie, spróbuj zapamiętać i wykorzystywać w praktyce to, czego Cię nauczyły.

Przede wszystkim – dużo graj

Nauka teorii nie będzie miała dużo sensu, jeżeli nie wykorzystasz jej w praktyce. Za każdym razem, gdy poznasz nowe zagranie taktyczne, otwarcie szachowe czy po prostu dowiesz się czegoś nowego o szachach, postaraj się użyć tego w grze!

Rozgrywaj dużo partii. Staraj się też zauważać błędy, które popełniasz. Warto od czasu do czasu po zakończonej partii, przeanalizować ją jeszcze raz ruch po ruchu, szukając momentów, w których zagrałeś źle. Kiedy uświadomisz sobie, że popełniłeś taki, a nie inny błąd – jest większe prawdopodobieństwo, że nie powtórzysz go w przyszłości.

Pamiętaj, że wszyscy byliśmy kiedyś początkujący. Każdy mistrz, o którym jest teraz głośno, kiedyś znajdował się na tym samym poziomie, co Ty. Uczył się podstawowych ruchów figur, debiutów i ogólnych zasad gry w szachy. Wszyscy kiedyś zaczynaliśmy, u wszystkich też pojawiały się te same wątpliwości i pytania. Na pewno nie warto się poddawać po pierwszych przegranych partiach. Uparcie dąż do celu i ucz się na swoich błędach, a Twój poziom gry będzie wzrastał.

Na ten moment życzę Ci wytrwałości w nauce szachów. Mam nadzieję, że powyższy poradnik na coś się przydał – daj, proszę, znać w komentarzu, czy był pomocny.

Możesz też ocenić go poniżej, klikając w odpowiednią gwiazdkę.

Zachęcam do zadawania pytań – odpowiem na wszystkie w miarę możliwości ;)

Polecam też przeczytać artykuły z innych stron:

• 5 szachowych aspektów treningowych dla żółtodziobów
• 10 bezcennych wskazówek i porad jak grać lepiej w szachy
• Nauka gry w szachy, czyli jak zostałem Legią Warszawa

Zdjęcia w tekście pochodzą ze strony rawpixel.com