Notacja szachowa to sposób zapisu partii szachów, który pozwala opisać przebieg gry. Oglądając relacje z turniejów, zauważysz, że po każdym ruchu zawodnicy notują coś na specjalnych blankietach. Nie zapisują tam swoich uwag, nie robią też listy zakupów ;) Skrupulatnie notują każde posunięcie, by później wrócić do swojej partii w trakcie treningu.

Zobaczmy jak wygląda przykładowy zapis partii szachowej:

notacja szachowa algebraiczna, zapis partii szachów, skróty w szachach

Zdarza się, że rozgrywamy kilka partii dziennie. Czasami robimy to po prostu dla rozrywki, gdy wieczorem nachodzi nas ochota na kilka partyjek online. Często jednak gramy 'na poważnie', w ramach treningu lub na turnieju.

Dzięki notacji szachowej, możesz odtworzyć rozegraną wcześniej partię i poddać ją analizie. Ruch po ruchu możesz sprawdzić, gdzie popełniłeś błąd, a gdzie zagrałeś najlepiej na świecie ;)

Aby poprawnie zapisać partię szachową, musisz znać symbole (skróty) poszczególnych figur oraz współrzędne pola, na którym ta figura stanęła.

Skróty figur w szachach

Każda z figur na szachownicy posiada swój symbol, który umożliwia zapis posunięcia. W zależności od języka, jakim się posługujemy - są to zwykle pierwsze litery nazwy danej figury. Tak więc:

Jedyną z bierek, która nie posiada własnego symbolu, jest Pion. Ruch pionkiem zapisujemy tylko poprzez podanie pola, na którym ten stanął.

Źródło: Wikipedia - Szachowa notacja algebraiczna

Wiedząc już, jakie symbole mają figury w szachach oraz jak określić współrzędne danego pola na szachownicy, możemy spokojnie zapisać np. ruch Skoczka na pole C3:

Sc3

lub za pomocą pełnej notacji algebraicznej

Sb1 - c3

co w skrócie oznacza, że Skoczek ruszył z pola B1 na pole C3.

W przypadku Skoczków, Wież i Pionków możliwa jest również sytuacja, gdy obie z figur mogą wykonać posunięcie na to samo pole. Zapisujemy wtedy np.

Sbd7

czyli Skoczek ruszył z pola w kolumnie B na pole d7.

Jak zapisać zbicie innej bierki, roszadę lub promocję piona?

Roszada w szachach zapisywana jest w trochę inny sposób.

W zależności od tego, jaką roszadę wykonujemy, notacja wygląda tak:

  • 0-0 dla krótkiej roszady,
  • 0-0-0 dla długiej roszady.

Zbicie innej bierki zapisujemy za pomocą znaku ':' lub 'x' czyli ruch Gońca, który bije inną figurę na polu G7, zapiszemy w taki sposób:

G:g7 lub Gxg7

Promocja piona notowana jest poprzez dopisanie na końcu symbolu figury, na który dany pionek został wymieniony, np.

g8H

Dodatkowym symbolem określamy także sytuację, gdy Król przeciwnika jest szachowany lub matowany. Na końcu danego posunięcia dodajemy wtedy:

  • +, gdy jest szach,
  • #, gdy jest mat.

Zapis wyniku partii

  • 1-0, gdy białe wygrały,
  • 0-1, gdy czarne wygrały,
  • 1/2 - 1/2, gdy partia zakończyła się remisem,
  • +/-, gdy białe wygrały walkowerem,
  • -/+, gdy czarne wygrały walkowerem.

Podsumowanie

Znając powyższe zasady zapisu szachowego możesz notować poszczególne ruchy i analizować je później samodzielnie, z silnikiem szachowym lub trenerem. Zapisywanie własnej partii obowiązuje też na licznych turniejach szachów klasycznych, zwykle, gdy tempo gry na zawodnika nie jest krótszy niż 30 minut.

W swojej kolekcji posiadam dziesiątki blankietów z turniejów i meczy, które rozegrałem w ciągu ostatnich lat. Lubię do nich wracać i analizować - to świetny sposób, by określić jak duże postępy udało się nam zrobić od tamtego czasu.